Dienstenrichtlijn

Diensten van algemeen economisch/niet-economisch belang

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen:

• Diensten van algemeen belang (DAB): Het begrip DAB moet als een soort overkoepelende term worden gezien voor zowel economische diensten van algemeen belang (DAEB), als voor niet-economische diensten van algemeen belang (NEDAB).
• Diensten van algemeen niet-economisch belang (DANEB) of diensten die niet economisch zijn omdat er geen directe financiële relatie bestaat tussen de leverancier en de ontvanger van de dienst (geen ‘markt'). Het gaat bv om typische overheidstaken, bv. het handhaven van de openbare orde, rechtspraak en het verlenen van vergunningen. Naast typische overheidstaken gelden activiteiten van zuiver sociale aard ook als niet-economische activiteitenn bv. wettelijke socialezekerheidsstelsels en leerplichtonderwijs.  Of sommige sociale dienstverleningen vallen onder deze bepaling, zoals de sociale dienst van het OCMW en bijzondere jeugdzorg.  
  Deze diensten vallen in principe ook niet onder de dienstenrichtlijn en de staatsteunregelgeving is niet van toepassing.
• Diensten van algemeen economisch belang (DAEB): dit zijn over het algemeen diensten die zonder overheidssteun economisch niet levensvatbaar zijn, althans niet zonder kwaliteitsverlies. Deze diensten vallen onder de richtlijn en behoren dus tot de vrije markt. Overheidsregulering en -financiering is mogelijk, maar de regelgeving mag geen oneigenlijke beperkingen opleggen aan initiatiefnemers om deze diensten te ontwikkelen.  De meeste diensten uit de socialprofitsector vallen onder deze kwalificatie.
• De Europese praktijk hanteert ook de begrippen 'sociale diensten van algemeen belang' en sociale diensten van algemeen economisch belang (SDA(E)B, al naar gelang de dienst al dan niet een economisch karakter heeft).  Het gaat naast de reeds genoemde diensten o.a. om werkgelegenheidsdiensten, sociale huisvesting, kinderopvang, chronische en langdurige zorg en diensten voor sociale bijstand.

Staatsteun aan SDA(E)B

Het is overheden verboden om staatssteun te verstrekken aan ondernemingen, maar verschillende bijzondere regelingen laten wel staatsteun toe.  Voor de socialprofitsectoren gaat het oa om:

• 'sociale diensten van algemeen (economisch) belang': zie DAEB en staatsteun
• de 'vrijstellingsverordening'
• staatssteun is wel toegelaten indien het totale bedrag onder een bepaalde drempel valt die wordt beschouwd als 'niet-marktverstorend': dit is de 'de-minimissteun'.